Έχετε μυρμήγκια στο σπίτι σας, στον κήπο σας, στην κουζίνα σας μήπως; Σίγουρα θα έχετε δει και κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για τα μαύρα μυρμήγκια των κήπων, τα Lasius niger - τα πιο κοινά μυρμήγκια της Ευρώπης. Ένα από τα 12.000 ως 20.000 είδη, είναι δυστυχώς η μάστιγα των κηπουρών - αλλά είναι και συναρπαστικά.
Οι μικροί, μαύροι, χωρίς φτερά εργάτες τρέχουν γύρω από τα πεζοδρόμια, σκαρφαλώνουν στα φυτά σας ή συλλέγουν νόστιμα ψιχουλάκια από την κουζίνα σας. Και τα ιπτάμενα μυρμήγκια που εμφανίζονται περιστασιακά ένα ζεστό καλοκαιρινό βράδυ είναι στην πραγματικότητα τα αναπαραγωγικά αδέλφια αυτών των μη φτερωτών εργαζομένων. Ορίστε, τί άλλο πρέπει να ξέρετε:
1. Τα περισσότερα μυρμήγκια που βλέπετε είναι θηλυκά
Τα μυρμήγκια έχουν ένα σύστημα κοινωνικών τάξεων, όπου οι ευθύνες διαιρούνται. Η βασίλισσα είναι ο ιδρυτής της αποικίας και ο ρόλος της είναι να γεννάει αυγά. Τα εργαζόμενα μυρμήγκια είναι όλα θηλυκά και αυτή η αδελφότητα είναι υπεύθυνη για την αρμονική λειτουργία της αποικίας.
Τα καθήκοντά τους κυμαίνονται από τη φροντίδα της βασίλισσας και των μωρών, τη συγκέντρωση τροφής, την αστυνόμευση στην αποικία και τη διάθεση των αποβλήτων. Οι εργαζόμενοι πιθανότατα δεν θα έχουν ποτέ τους δικούς τους απογόνους. Η μεγάλη πλειοψηφία των αυγών γίνονται εργάτες, αλλά μόλις η αποικία είναι έτοιμη, η βασίλισσα παράγει την επόμενη γενιά που με τη σειρά της θα ξεκινήσει τις δικές της αποικίες.
Η μοίρα θηλυκού μυρμηγκιού να γίνει εργαζόμενη ή βασίλισσα καθορίζεται κυρίως από τη διατροφή και όχι από τη γενετική. Κάθε θηλυκή προνύμφη μυρμηγκιών μπορεί να γίνει η βασίλισσα - εκείνες που λαμβάνουν δίαιτες πλουσιότερες σε πρωτεΐνες. Οι άλλες προνύμφες λαμβάνουν λιγότερη πρωτεΐνη, γεγονός που τους αναγκάζει να καταλήξουν εργάτριες.
2. Τα αρσενικά μυρμήγκια βασικά παράγουν σπέρμα
Τα αρσενικά μυρμήγκια έχουν μητέρα αλλά όχι πατέρα.
Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, με χρωμοσώματα Χ και Υ, το φύλο ενός μυρμηγκιού καθορίζεται από τον αριθμό των αντιγράφων γονιδιώματος που διαθέτει. Τα αρσενικά μυρμήγκια αναπτύσσονται από τα μη γονιμοποιημένα αυγά έτσι δεν λαμβάνουν γονιδίωμα από έναν πατέρα. Αυτό σημαίνει ότι τα αρσενικά μυρμήγκια δεν έχουν πατέρα και δεν μπορούν να έχουν γιους, αλλά έχουν παππούδες και μπορούν να έχουν εγγόνια. Τα θηλυκά μυρμήγκια, αντίθετα, αναπτύσσονται από γονιμοποιημένα αυγά και έχουν δύο αντίγραφα γονιδιώματος - ένα από τον πατέρα τους και ένα από τη μητέρα τους.
Τα αρσενικά μυρμήγκια λειτουργούν σαν πετώντας σπέρμα. Μόνο με ένα αντίγραφο γονιδιώματος σημαίνει ότι κάθε ένα από το σπέρμα τους είναι γενετικά ταυτόσημο με τον εαυτό τους. Και η δουλειά τους τελειώνει γρήγορα, πεθαίνουν σύντομα μετά το ζευγάρωμα, αν και το σπέρμα τους ζει, ίσως για χρόνια. - ουσιαστικά η μόνη δουλειά τους είναι να αναπαράγουν
3. Μετά το σεξ οι βασίλισσες μένουν νηστικές για εβδομάδες
Όταν οι μέρες είναι ζεστές και υγρές, οι πτερωτές παρθένες βασίλισσες και τα αρσενικά εγκαταλείπουν τις φωλιές τους αναζητώντας συντρόφους. Αυτή είναι η συμπεριφορά που παρατηρείται στην «ημέρα των μυρμηγκιών». Στο L. niger, το ζευγάρωμα γίνεται καθώς πετούν, συχνά εκατοντάδες μέτρα ψηλά (εξ ου και η ανάγκη για καλό καιρό). Στη συνέχεια, οι βασίλισσες πέφτουν στο έδαφος και ρίχνουν τα φτερά τους, ενώ τα αρσενικά πεθαίνουν γρήγορα. Ο ζευγαρωμένες βασίλισσες επιλέγουν μια θέση φωλιάς και σκάβουν στο έδαφος, που έχει μαλακώσει από την πρόσφατη βροχή.
Μόλις χωθούν στο χώμα, οι βασίλισσες δεν θα φάνε για εβδομάδες - έως ότου έχουν παραγάγει τους δικούς τους εργάτες. Χρησιμοποιούν ενέργεια από τα αποθέματα λίπους τους για να γενήσουν την πρώτη παρτίδα αυγών τους, τα οποία γονιμοποιούν χρησιμοποιώντας σπερματοζωάρια αποθηκευμένα από τη γαμήλια πτήση τους. Είναι το ίδιο απόθεμα σπερματοζωαρίων που αποκτήθηκε από νεκρά αρσενικά που επιτρέπει σε μια βασίλισσα να συνεχίσει να γονιμοποιεί αυγά για όλη της τη ζωή. Οι Βασίλισσες δεν ζευγαρώνουν ποτέ ξανά.
4. Το σπίτι που φτιάχνει το μυρμήγκι: συνεργασία, θάνατος και σκλαβιά
Μερικές φορές δύο βασίλισσες συνεργάζονται για να βρουν φωλιά. Αυτή η αρχικά συνεταιριστική ένωση - η οποία αυξάνει την πιθανότητα δημιουργίας μιας αποικίας - διαλύεται μόλις αναδειχθούν νέοι ενήλικοι εργαζόμενοι και στη συνέχεια οι βασίλισες μάχονται μέχρι θανάτου. Ακόμη πιο φοβερό, οι αποικίες L. niger κλέβουν μερικές φορές τα εκκολαπτόμενα αυγά των γειτόνων τους, βάζοντάς τους να δουλέψουν ως δούλοι.
Η δημιουργία σκλάβων έχει εξελιχθεί σε πολλά είδη μυρμηγκιών, αλλά υπάρχει επίσης συνεργασία σε εξαιρετικά επίπεδα. Ένα ακραίο παράδειγμα είναι η "υπεραποικία" των μυρμηγκιών της Αργεντινής (Linepithema humile), η οποία εκτείνεται σε πάνω από 6.000 χιλιόμετρα ευρωπαϊκής ακτογραμμής από την Ιταλία στη βορειοδυτική Ισπανία και αποτελείται από κυριολεκτικά δισεκατομμύρια εργάτες σε εκατομμύρια συνεργαζόμενες φωλιές.
5. Τα μυρμήγκια-βασίλισσες μπορούν να ζήσουν για δεκαετίες, τα αρσενικά για μια εβδομάδα
Μετά την ίδρυση της αποικίας της, η δουλειά της βασίλισσας δεν έχει τελειώσει αφού έχει πολλά χρόνια ωοτοκίας μπροστά της. Στο εργαστήριο, οι βασίλισσες L. niger έχουν ζήσει για σχεδόν 30 χρόνια. Οι εργάτες ζουν για περίπου ένα χρόνο, οι άνδρες λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα (αν και το σπέρμα τους ζει περισσότερο). Αυτές οι εξαιρετικές διαφορές στη μακροβιότητα οφείλονται καθαρά στον τρόπο με τον οποίο ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται τα γονίδιά τους.
6. Τα μυρμήγκια μπορούν να βοηθήσουν τον άνθρωπο και το περιβάλλον
Τα μυρμήγκια έχουν σημαντική επίδραση στα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο και οι ρόλοι τους είναι ποικίλοι. Ενώ μερικά μυρμήγκια θεωρούνται παράσιτα, άλλα δρουν ως παράγοντες βιολογικού ελέγχου. Τα μυρμήγκια ωφελούν τα οικοσυστήματα διασκορπίζοντας σπόρους, επικονιάζοντας φυτά και βελτιώνοντας την ποιότητα του εδάφους. Τα μυρμήγκια μπορεί επίσης να ωφελήσουν την υγεία μας, ως πιθανή πηγή νέων φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά.
Όταν λοιπόν δείτε ένα μυρμήγκι, πριν σκεφτείτε να το σκοτώσετε, σκεφτείτε πόσο συναρπαστικό και χρήσιμο είναι πραγματικά.
Πηγή: https://theconversation.com
